Những cơn bão từ trường liên tiếp đã làm tăng đột ngột nhiệt độ khí quyển trong năm nay, cho thấy rằng giai đoạn hoạt động mạnh nhất của Mặt Trời đang sắp đến.
Tầng nhiệt – một thành phần quan trọng của khí quyển Trái Đất, gần đây đã đạt mức nhiệt độ cao nhất trong vòng gần 20 năm qua. Chuyên gia đã cảnh báo rằng nhiệt độ khí quyển có thể tiếp tục tăng trong vài năm sắp tới do hoạt động của Mặt Trời ngày càng mạnh mẽ. Điều này có thể gây ảnh hưởng tới các vệ tinh nhân tạo quay quanh Trái Đất.
Nhiệt độ khí quyển tăng đột biến
Theo thông tin từ NASA, tầng nhiệt nằm giữa đỉnh của tầng trung lưu (cách mặt đất khoảng 85 km) và đáy của tầng ngoài (cách mặt đất khoảng 600 km). Trong hơn hai thập kỷ qua, NASA đã sử dụng bức xạ hồng ngoại từ các phân tử carbon dioxide và oxit nitric để đo nhiệt độ tầng nhiệt. Các nhà khoa học đã chuyển đổi thông tin thu thập từ các vệ tinh của NASA thành Chỉ số Khí hậu Nhiệt quyển (TCI), được đo bằng đơn vị terawatt (TW), trong đó 1 TW tương đương với 1 nghìn tỷ watt.
“Chỉ số TCI tăng vọt vào ngày 10/3/2023, đạt đỉnh 0,24 TW. Lần cuối cùng TCI đạt mức cao như vậy là vào ngày 28/12/2003“, theo nhà nghiên cứu Martin Mlynczak của Trung tâm Nghiên cứu Langley thuộc NASA.
Ông Mlynczak cho biết, tăng nhiệt đột ngột này là kết quả của 3 cơn bão địa từ diễn ra vào tháng 1 và tháng 2 vừa qua. Những cơn bão này mang theo gió Mặt Trời và “sự phun trào nhật hoa” (CME), gây ra sự xáo lộn mạnh mẽ cho từ trường của Trái Đất. Bức xạ hồng ngoại sau mỗi cơn bão thường làm mát tầng nhiệt, nhưng khi các cơn bão liên tiếp xảy ra thì nhiệt độ vẫn duy trì ở mức cao.
Trong năm 2023, Trái Đất đã chịu ít nhất hai cơn bão địa từ. Trong đó, cơn bão xảy ra vào ngày 24/3 là cơn bão Mặt Trời mạnh nhất tấn công Trái Đất trong hơn 6 năm qua. Một tháng sau đó, một cơn bão địa từ khác có cường độ tương đương lại tiếp tục tấn công Trái Đất.
Những cơn bão địa từ ngày càng thường xuyên và mạnh hơn trong “giai đoạn cực đại của Mặt Trời”, một phần của chu kỳ Mặt Trời kéo dài khoảng 11 năm. Trong giai đoạn này, hoạt động của Mặt Trời mạnh mẽ nhất, tạo ra CME và gió Mặt Trời. Do đó, hiện tượng tăng nhiệt của tầng nhiệt Trái Đất cũng tuân theo chu kỳ 11 năm.
Liệu vệ tinh có bị ảnh hưởng?
Mlynczak cho biết những biến đổi của tầng nhiệt có thể gây hại cho các vệ tinh hoạt động trong khu vực gần đó.
“Khi nhiệt độ tăng, tầng nhiệt giãn nở, làm tăng lực cản khí động học lên các vệ tinh, kéo chúng về gần Trái Đất hơn. Điều này có thể khiến các vệ tinh va vào nhau hoặc rơi hoàn toàn ra khỏi quỹ đạo. Điều này đã xảy ra với vệ tinh Starlink của SpaceX vào tháng 2/2022“, Mlynczak giải thích.
Để tránh sự cố này, các nhà khai thác vệ tinh có thể đưa vệ tinh lên quỹ đạo cao hơn. Tuy nhiên, việc tính toán thời điểm thực hiện thao tác này là khá khó khăn.
Các nhà khoa học tại NASA và NOAA (Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia) dự đoán rằng giai đoạn hoạt động mạnh nhất của Mặt Trời tiếp theo sẽ đến vào năm 2025, cho thấy rằng xu hướng nhiệt độ khí quyển nóng lên có thể tiếp tục trong vài năm tới. Tuy nhiên, giai đoạn này cũng có thể đến sớm hơn, cụ thể là vào cuối năm 2023 – theo một nghiên cứu được công bố vào ngày 30/1 trên tạp chí Frontiers in Astronomy and Space Science. Nếu điều này xảy ra, rủi ro gặp thảm họa vệ tinh sẽ tăng lên.
Nguồn: Tổng hợp
