Sự tồn tại của nước lỏng trên sao Hỏa từ lâu đã là một chủ đề gây tò mò và tranh luận trong giới khoa học. Tuy nhiên, những công bố gần đây đã cung cấp bằng chứng thuyết phục hơn về sự xuất hiện của nước lỏng trên sao Hỏa trong quá khứ.
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra hai bộ gợn sóng cổ đại trên bề mặt sao Hỏa, là dấu vết còn sót lại của các hồ nước đã khô cạn từ lâu. Những gợn sóng này xuất hiện trên các bờ cát của lòng hồ cổ, cho thấy sự tồn tại của vùng nước nông từng tiếp xúc trực tiếp với khí quyển sao Hỏa mà không bị băng bao phủ.
Những gợn sóng bí ẩn trên sao Hỏa
Các gợn sóng này được tàu thám hiểm Curiosity của NASA phát hiện vào năm 2022 khi nó di chuyển qua miệng hố Gale (Gale Crater). Một trong hai bộ gợn sóng, được đặt tên là Prow, xuất hiện tại một khu vực từng chứa các cồn cát do gió thổi. Bộ gợn sóng còn lại, nằm gần đó tại khu vực Amapari, cho thấy sự hiện diện của một hồ nước sâu khoảng 2 mét, hình thành muộn hơn một chút so với Prow trong lịch sử sao Hỏa.
Sự tồn tại của hai bộ gợn sóng này ở những thời điểm khác nhau chứng tỏ điều kiện khí hậu và khí quyển trên sao Hỏa đã từng đủ ấm và dày đặc để duy trì nước lỏng trong khoảng 3,7 tỷ năm trước.
Những gợn sóng trên sao Hỏa cho chúng ta biết điều gì
Các chuyên gia nghiên cứu về tương tác giữa trầm tích, nước và khí quyển đã sử dụng mô hình máy tính để xác định kích thước của hồ nước từng tồn tại. Kết quả cho thấy các gợn sóng rất nhỏ—chỉ cao khoảng 6 mm và cách nhau từ 4 đến 5 cm. Những đặc điểm này chỉ ra rằng chúng được tạo ra bởi sóng nước nhỏ trong một hồ nước nông, có độ sâu tối đa khoảng 2 mét.
Tại sao việc tìm thấy nước lỏng trên sao Hỏa lại quan trọng?
Việc tìm thấy bằng chứng về sự tồn tại của nước lỏng trên sao Hỏa trong quá khứ đã làm thay đổi hoàn toàn cách chúng ta hiểu về hành tinh này, đồng thời đặt ra câu hỏi quan trọng: Liệu sao Hỏa có từng hỗ trợ sự sống, dù chỉ ở cấp độ vi khuẩn?
Bên cạnh việc tìm kiếm dấu hiệu của sự sống, phát hiện này còn có ý nghĩa thực tiễn đối với các sứ mệnh khám phá sao Hỏa trong tương lai. Nước không chỉ là yếu tố thiết yếu cho sự sống mà còn là nguồn tài nguyên quan trọng đối với các phi hành gia. Nếu có thể xác định được các khu vực chứa nước hoặc băng còn sót lại, chúng có thể được khai thác để cung cấp nước uống, sản xuất oxy và thậm chí chế tạo nhiên liệu tên lửa.
Sự tiến hóa khí hậu của sao Hỏa
Phát hiện về những gợn sóng cổ đại này giúp các nhà khoa học hiểu sâu hơn về lịch sử khí hậu của sao Hỏa. Việc tồn tại nước lỏng trong quá khứ chứng tỏ hành tinh này từng có một bầu khí quyển dày hơn, có khả năng giữ nhiệt và duy trì nhiệt độ ấm hơn.
Tuy nhiên, theo thời gian, khí hậu sao Hỏa đã thay đổi đáng kể, dẫn đến sự mất mát của nước trên bề mặt và sự suy giảm độ dày của khí quyển. Hiểu được quá trình này là chìa khóa giúp các nhà khoa học xác định sao Hỏa đã duy trì điều kiện sống trong bao lâu, cũng như đánh giá khả năng nó từng là nơi trú ngụ của vi khuẩn.
Nghiên cứu sâu hơn về các gợn sóng này có thể làm sáng tỏ thời gian tồn tại và tính ổn định của các hồ nước cổ đại, từ đó giúp ghép nối bức tranh toàn cảnh về sự biến đổi môi trường trên sao Hỏa.
Ý nghĩa đối với các sứ mệnh sao Hỏa trong tương lai
Những phát hiện này có thể ảnh hưởng lớn đến mục tiêu của các sứ mệnh sao Hỏa trong tương lai. Các tàu thám hiểm tiếp theo, được trang bị công nghệ tiên tiến hơn, có thể tập trung vào việc phân tích các gợn sóng chi tiết hơn, tìm kiếm dấu hiệu hóa học cho thấy điều kiện hỗ trợ sự sống trong quá khứ.
Đặc biệt, việc hiểu biết về các nguồn nước lỏng trên sao Hỏa trong quá khứ có thể giúp xác định những địa điểm tiềm năng để con người thám hiểm và sử dụng tài nguyên. Nếu các nhà khoa học có thể xác nhận sự tồn tại của trữ lượng nước hoặc băng ngầm, đây sẽ là bước đệm quan trọng để chuẩn bị cho các sứ mệnh có người lái trong tương lai, hướng đến mục tiêu xây dựng căn cứ lâu dài trên sao Hỏa.
