VEGAFLY-1: Bước đột phá của Việt Nam trong lĩnh vực radio nghiệp dư và vệ tinh giáo dục

Khi công nghệ không gian ngày càng trở thành nền tảng cho nhiều lĩnh vực ứng dụng quan trọng, thì giáo dục vệ tinh vẫn còn là một lĩnh vực khá mới mẻ tại Việt Nam. Đặc biệt, các hoạt động radio nghiệp dư qua vệ tinh – một hình thức học tập và nghiên cứu phổ biến trên thế giới – lại chưa được khai thác đúng mức trong nước. Thiếu đi những nền tảng thực tiễn để sinh viên và cộng đồng đam mê kỹ thuật có thể tiếp cận, thực hành và trải nghiệm các công nghệ truyền thông vũ trụ, khoảng cách giữa lý thuyết và ứng dụng trong giáo dục vẫn còn khá xa.

Nhằm giải quyết thực trạng đó, VEGAFLY-1 đã ra đời như một giải pháp tiên phong. Đây là vệ tinh giáo dục đầu tiên do Viện Vũ trụ và Địa không gian Vega (VSGA) phát triển, hướng đến mục tiêu hỗ trợ hoạt động radio nghiệp dư và đào tạo thực hành cho sinh viên trong cộng đồng Câu lạc bộ Radio Nghiệp dư Việt Nam (VARC).

VEGAFLY-1 không chỉ được điều khiển bằng các băng tần nghiệp dư, mà còn tích hợp camera 2MP làm tải trọng giáo dục, giúp người dùng trực tiếp tham gia vào quá trình chụp ảnh từ vũ trụ và truyền dữ liệu về mặt đất qua giao thức SSDV. Đồng thời, với chức năng digipeater, VEGAFLY-1 mở ra cơ hội để các radio nghiệp dư trong và ngoài nước kết nối, tương tác và lan tỏa kiến thức công nghệ không gian một cách dễ dàng, rộng khắp.

Vai trò của vệ tinh giáo dục trong đổi mới dạy học

Vệ tinh giáo dục đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc kết nối kiến thức lý thuyết với trải nghiệm thực tiễn. Trong bối cảnh giáo dục hiện đại ngày càng nhấn mạnh đến tư duy liên ngành, vệ tinh giáo dục là nền tảng lý tưởng để tích hợp các lĩnh vực như vật lý, toán học, kỹ thuật điện tử, công nghệ thông tin và khoa học dữ liệu.

Người học không chỉ tiếp cận kiến thức từ sách vở mà còn được trực tiếp áp dụng vào việc thiết kế, vận hành và phân tích dữ liệu từ vệ tinh, qua đó hiểu sâu sắc hơn về bản chất của các nguyên lý khoa học.

Việc tham gia vào một dự án vệ tinh thực tế giúp học sinh – sinh viên được trải nghiệm những quy trình tương tự như trong môi trường nghiên cứu và công nghiệp thực thụ. Từ việc lập trình vi điều khiển, thiết kế mạch điện, theo dõi tín hiệu truyền thông, cho đến xử lý hình ảnh chụp từ không gian, mỗi nhiệm vụ đều tạo cơ hội rèn luyện tư duy phân tích và kỹ năng giải quyết vấn đề. Những trải nghiệm này không chỉ giúp người học xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc mà còn hình thành sự tự tin và tinh thần chủ động khám phá.

Một vai trò quan trọng khác của vệ tinh giáo dục là truyền cảm hứng. Với học sinh, sinh viên, việc biết rằng mình có thể tham gia vào một dự án đưa thiết bị lên quỹ đạo và nhận lại dữ liệu từ vũ trụ là một trải nghiệm mang tính bước ngoặt. Điều đó giúp các em hình dung rõ ràng hơn về tương lai nghề nghiệp, từ đó nuôi dưỡng đam mê và định hướng phát triển lâu dài trong các lĩnh vực như kỹ thuật hàng không – vũ trụ, công nghệ thông tin, và khoa học không gian.

Ngoài ra, vệ tinh giáo dục còn là công cụ hiệu quả để rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm và quản lý dự án – những năng lực thiết yếu trong thế giới lao động hiện đại. Không một cá nhân nào có thể hoàn thành dự án vệ tinh một mình; điều đó đòi hỏi sự hợp tác giữa các nhóm chuyên môn khác nhau, từ phần cứng đến phần mềm, từ kỹ thuật đến truyền thông. Chính trong quá trình phối hợp này, người học học được cách giao tiếp hiệu quả, phân công công việc hợp lý và vận hành dự án theo phương pháp khoa học.

Cuối cùng, vệ tinh giáo dục chính là cầu nối giúp thu hẹp khoảng cách giữa giáo dục và thực tiễn công nghệ. Thông thường, nội dung giảng dạy trong nhà trường còn mang tính lý thuyết và thiếu đi sự cập nhật với tiến bộ công nghệ toàn cầu.

Thông qua các dự án như VEGAFLY-1, người học được tiếp cận với các quy trình truyền – nhận tín hiệu thực tế, xử lý dữ liệu ảnh từ không gian, và làm việc với các chuẩn giao tiếp vệ tinh. Điều này giúp hệ sinh thái giáo dục tiến gần hơn với đổi mới sáng tạo, đồng thời tạo nền tảng cho một thế hệ kỹ sư, nhà nghiên cứu công nghệ cao trong tương lai.

Chức năng nổi bật của VEGAFLY-1

VEGAFLY-1 mang theo nhiều chức năng độc đáo, được thiết kế phục vụ cả mục tiêu giáo dục và thúc đẩy cộng đồng radio nghiệp dư:

Chụp ảnh Trái Đất từ không gian

VEGAFLY-1 tích hợp camera 2MP như một tải trọng giáo dục. Hệ thống này sẽ chụp ảnh Trái Đất, và truyền dữ liệu ảnh về trạm mặt đất thông qua phương thức điều chế GFSK kết hợp giao thức SSDV. Tất cả hình ảnh sẽ được công bố công khai để cộng đồng có thể truy cập và chia sẻ.

Digipeater hỗ trợ radio nghiệp dư

Một trong những điểm đặc biệt của VEGAFLY-1 là chức năng digipeater, cho phép các thành viên radio nghiệp dư trong nước và quốc tế truyền và nhận thông điệp qua vệ tinh. Tính năng này giúp khuyến khích sự tương tác, kết nối cộng đồng và mở rộng hoạt động radio nghiệp dư qua vệ tinh tại Việt Nam – một lĩnh vực còn khá mới mẻ.

Giáo dục và thực hành công nghệ vệ tinh

VEGAFLY-1 là dự án cho phép học sinh, sinh viên, và đặc biệt các thành viên trong cộng đồng VARC (Câu lạc bộ Radio Nghiệp dư Việt Nam) – được trực tiếp trải nghiệm thiết kế, vận hành và thu nhận dữ liệu từ một vệ tinh thực sự. Đây là nền tảng tuyệt vời cho đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật cao trong lĩnh vực công nghệ không gian.

Thông số kỹ thuật nổi bật của VEGAFLY-1

Hệ thống VEGAFLY-1 bao gồm các thành phần sau:

• 1 quả vệ tinh hoạt động trên quỹ đạo vệ tinh tầm thấp (LEO)
• 1 trạm thu vô tuyến nghiệp dư kiêm điều khiển và thu dữ liệu ảnh băng UHF (đặt tại Viện vũ trụ và viễn thám địa không gian Vega) 

Vệ tinh theo chuẩn 1P PocketQube, có kích thước 5 cm x 5 cm x 5 cm, có trọng lượng khoảng 250 g.

Thông tin kỹ thuật chi tiết về VEGAFLY-1:
VEGAFLY-1 Electrical Power Budget
VEGAFLY-1 Link Budget

VEGAFLY-1 – Hành trình chạm tới không gian, kết nối cộng đồng

VEGAFLY-1 không chỉ là một vệ tinh kỹ thuật mà còn là một cầu nối cộng đồng, khi mọi dữ liệu ảnh và thông điệp sẽ được chia sẻ công khai. VSGA sẽ tổ chức các cuộc thi và gửi QSL card cho những đài radio nghiệp dư đầu tiên thực hiện digipeating hoặc thu ảnh thành công – một hình thức công nhận quen thuộc trong cộng đồng vô tuyến.

Thông qua dự án VEGAFLY-1, VSGA kỳ vọng mở ra một kỷ nguyên mới cho giáo dục và công nghệ vệ tinh tại Việt Nam. Đây không chỉ là một bước tiến kỹ thuật mà còn là minh chứng cho khả năng làm chủ công nghệ không gian của người Việt. VEGAFLY-1 chính là lời mời gọi cộng đồng cùng chung tay khám phá không gian và truyền cảm hứng học tập đến các thế hệ trẻ.

Tìm hiểu thêm khóa học vệ tinh nhân tạo tại VSGA