Với sự tiến bộ không ngừng trong lĩnh vực công nghệ, con người đã dám mơ ước và thực hiện những nhiệm vụ khám phá vũ trụ không giới hạn. Chúng ta đã đi từ những cuộc thám hiểm đầu tiên trên Mặt trăng đến việc khám phá sao Hỏa và xa hơn. Tuy nhiên, bước tiến tiếp theo của chúng ta trong lĩnh vực quan sát vũ trụ là gì? Dựa trên một nghiên cứu mới đầy thú vị, bề mặt Mặt trăng có thể là lựa chọn phù hợp để đặt một siêu kính thiên văn tại đây.
Cách đây không lâu, NASA đã đầu tư một khoản chi phí không nhỏ để kiểm tra tính khả thi của dự án đặt siêu kính thiên văn vô tuyến LRCT (Lunar Crater Radio Telescope) tại một miệng núi lửa trên Mặt trăng. Trong các sứ mệnh Apollo, các phi hành gia đã đặt vật phản xạ ngược trên Mặt trăng để các nhà thiên văn học có thể đo khoảng cách tới Mặt trăng trong phạm vi milimet. Nhưng giờ đây, chúng ta có thể tiến xa hơn, xây dựng một siêu kính thiên văn trên Mặt trăng để mở ra cơ hội khám phá vũ trụ với chi tiết và sự hiểu biết chưa từng có.
Trong những đề xuất và ý tưởng đã được nêu ra, việc đặt siêu kính thiên văn vô tuyến ở phía xa Mặt trăng, như LCRT, là một trong những lựa chọn phổ biến nhất. Tuy nhiên, vấn đề chung với tất cả những đề xuất này là chúng nằm ở khâu kỹ thuật xây dựng, vốn sẽ là một thách thức ngay cả trên Trái đất.
Nhóm nghiên cứu đã đề xuất một ý tưởng có phần đơn giản hơn, nhưng cũng vô cùng triển vọng. Họ đề xuất sử dụng một kính thiên văn quang học cơ bản và tận dụng địa hình độc đáo của Mặt trăng. Một trong những yếu tố quan trọng nhất đối với hiệu suất của kính thiên văn là kích thước của gương chính và tiêu cự của nó. Trên Trái đất, tiêu cự có thể tăng lên bằng cách lắp nhiều gương, tạo nên siêu kính thiên văn.
Tại Mặt trăng, siêu kính thiên văn có thể sử dụng các mảng gương nhỏ làm gương chính, được bố trí dọc theo địa hình của miệng núi lửa. Cụm máy dò của kính thiên văn sau đó có thể được treo bằng dây cáp, tương tự như cách các máy dò của Đài thiên văn Arecibo được treo phía trên. Điều này giúp giảm đáng kể khả năng phải vận chuyển các thành phần lớn và nặng từ Trái đất lên Mặt trăng.
Một ưu điểm lớn của ý tưởng này là các tấm gương không cần phải có kích thước lớn, chúng sẽ dễ chế tạo hơn nhiều so với các kính thiên văn truyền thống. Đặc điểm địa chất của miệng núi lửa cũng giúp chúng ta ít phải “đào bới” và dễ dàng đặt kính thiên văn vào đúng vị trí.
Một biến thể của ý tưởng này là đặt gương ở một bên của miệng núi lửa và thiết bị đo ở bên kia. Điều này sẽ cho phép kính có tiêu cự rất lớn, tuy nhiên phạm vi quan sát của nó sẽ bị hạn chế. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ, chúng ta có thể tìm cách vượt qua các hạn chế này.
Tuy nhiên, những thách thức không chỉ nằm ở khâu xây dựng. Bụi Mặt trăng sẽ tích tụ trên gương theo thời gian và cần được loại bỏ để đảm bảo hiệu suất quan sát. Ngoài ra, dù Mặt trăng ít hoạt động địa chấn hơn Trái đất, nó vẫn có thể ảnh hưởng đến sự thẳng hàng của gương và máy dò.
Dù có những thách thức và khó khăn, việc xây dựng một siêu kính thiên văn trên Mặt trăng là một mục tiêu đầy tham vọng và triển vọng. Khi con người đã đặt chân lên vệ tinh này, một đài quan sát trên Mặt trăng không còn là ước mơ xa xôi mà là một thực tế đầy hứa hẹn. Và qua đó, chúng ta sẽ tiến thêm một bước quan trọng trong việc khám phá và hiểu biết vũ trụ rộng lớn mà chúng ta luôn khao khát.
Nguồn: NASA
